Рыдкин Юрий Анатольевич — родился 8 апреля 1979 года в Гомеле.
С 1996 по 2004 учился на белорусском отделении филологического факультета ГГУ им. Ф. Скорины.
Автор гиперссылочной поэзии.
В рамках бот-поэзии провёл ряд art-диалогов с искусственным интеллектом.
Публиковался в печатных и сетевых изданиях: «Цирк ”Олимп”», «Артикуляция», «Ф-письмо», «Post(non)fiction», «Полутона», «Топос», «Homo Legens», «Сетевая словесность», «Стенограмма», «Новая реальность», «Дискурс», «Кастоправда».
Перашкода
Данііл Хармс. Пераклад Юрыя Рыдкіна
Пронін сказаў:
— У вас вельмі прыгожыя панчохі.
Ірына Мазер сказала:
— Вам падабаюцца мае панчохі?
Пронін сказаў:
— Так. Вельмі. — І схапіўся за іх рукой.
Ірына сказала:
— А чаму вам падабаюцца мае панчохі?
Пронін сказаў:
— Яны вельмі гладкія.
Ірына падняла сваю спадніцу і сказала:
— А бачыце, якія яны высокія?
Пронін сказаў:
— Ой, так, так.
Ірына сказала:
— Але вось тут яны ўжо канчаюцца. Тут ужо ідзе голая нага.
— Ой, якая нага! — сказаў Пронін.
— У мяне вельмі тоўстыя ногі, — сказала Ірына. — А ў сцёгнах я вельмі шырокая.
— Пакажыце, — сказаў Пронін.
— Нельга, — сказала Ірына, — я без панталонаў.
Пронін апусціўся перад ёю на калені.
Ірына сказала:
— Навошта вы апусціліся на калені?
Пронін пацалаваў яе нагу вышэй панчохі і сказаў:
— Вось навошта.
Ірына сказала:
— Навошта вы паднімаеце маю спадніцу яшчэ вышэй? Я ж вам сказала, што я без панталонаў.
Але Пронін усё ж падняў яе спадніцу і сказаў:
— Нічога, нічога.
— Як гэта так, нічога? — сказала Ірына.
Але тут у дзверы нехта пастукаў. Ірына хутка паправіла сваю спадніцу, а Пронін падняўся з падлогі і падышоў да акна.
— Хто там? — спытала Ірына праз дзверы.
— Адчыняйце дзверы, — сказаў рэзкі голас.
Ірына адчыніла дзверы, і ў пакой увайшоў чалавек у чорным паліто і высокіх ботах. За ім увайшлі двое вайскоўцаў, ніжэйшых чыноў, з вінтоўкамі ў руках, а за імі ўвайшоў дворнік. Ніжэйшыя чыны сталі каля дзвярэй, а чалавек у чорным паліто падышоў да Ірыны Мазер і сказаў:
— Ваша прозвішча?
— Мазер, — сказала Ірына.
— Ваша прозвішча? — спытаў чалавек у чорным паліто, звяртаючыся да Проніна.
Пронін сказаў:
— Маё прозвішча Пронін.
— У вас зброя ёсць? — спытаў чалавек у чорным паліто.
— Не, — сказаў Пронін.
— Сядайце сюды, — сказаў чалавек у чорным паліто, паказваючы Проніну на крэсла.
Пронін сеў.
— А вы, — сказаў чалавек у чорным паліто, звяртаючыся да Ірыны, — надзеньце ваша паліто. Вам прыйдзецца з намі паехаць.
— Навошта? — спытала Ірына.
Чалавек у чорным паліто прамаўчаў.
— Мне трэба пераапрануцца, — сказала Ірына.
— Не, — сказаў чалавек у чорным паліто.
— Але мне яшчэ трэба нешта на сябе надзець, — сказала Ірына.
— Не, — сказаў чалавек у чорным паліто.
Ірына моўчкі апранулася ў сваю шубку.
— Бывайце, — сказала яна Проніну.
— Размовы забаронены, — сказаў чалавек у чорным паліто.
— А мне таксама ехаць з вамі? — спытаў Пронін.
— Так, — сказаў чалавек у чорным паліто. — Апранайцеся.
Пронін падняўся, зняў з вешалкі сваё паліто і капялюш, апрануўся і сказаў:
— Ну, я гатовы.
— Хадземце, — сказаў чалавек у чорным паліто.
Ніжэйшыя чыны і дворнік застукалі падноскамі.
Усе выйшлі ў калідор.
Чалавек у чорным паліто замкнуў дзверы Ірынінага пакоя і запячатаў іх двюма бурымі пячаткамі.
— Усе на вуліцу, — сказаў ён.
І ўсе выйшлі з дома, гучна грукнуўшы дзвярыма.
1940
Карабель пад чырвоным сцягам
Эдуард Лімонаў. Пераклад Юрыя Рыдкіна
Сэра прапанавала мне сустрэцца ў Сі-Порт у шэсць гадзін. А я быў там ужо ў пяць. Мне было няма чаго рабіць і хацелася паглядзець на Сі-Порт, пашвэндацца сярод руінаў і агароджаў. Сэра ж паведаміла мне, што на старым пірсе, далёка ад народных поглядаў, прышвартаваўся карабель з чырвоным сцягам.
— Я не ведаю, Эдвард, ці савецкі гэта карабель, — сказала яна, — але сцяг — чырвоны. Можа, гэта кітайскі карабель…
Я даехаў у IRT subway да 14-ай street і пайшоў да вады. Восень 1977-га года была яснай, народ Манхэтэна і напрыканцы кастрычніка бегаў яшчэ ў пінжаках. Каб замаскіравацца і зліцца з пейзажам, я апрануў самы брудны плашч з тых трох, што меў. Раён Сі-Порта быў запушчаны, бязлюдны і нагадваў горад, куды грымнула нейтронная бомба. З праваленых тратуараў прабівалася трава. Будынкі зеўралі выбітымі вокнамі. У глыбіні счарнелых ад часу памяшканняў завадскога тыпу віднеліся старыя машыны незразумелага прызначэння альбо іржавыя ночвы для індустрыяльнай апрацоўкі рыбы. Калісьці тут знаходзіўся ажыўлены рыбны рынак. Каб гуляць па гэтым кварталы ў 1977-м, нават у дзённы час, была патрэбна вядомая мужнасць. Ці пэўнае шаленства. Цяпер, праз дзесяцігоддзе, там, кажуць, ззяе агнямі цывілізацыі гандлёвы цэнтр і комплекс рэстаранаў, але тады толькі я, вар’ят Савенка, вароны з чайкамі і два пуэртарыканскіх хулігана, што праскочылі на старым ровары, ажыўлялі набярэжную. Вада, калі падысці і зазірнуць, ляжала далёка ўнізе, пакрытая маслам і ніколі не знікаючым пластом скіслага смярдзючага смецця. Трубы гарадской каналізацыі дзень і ноч злівалі ў ваду чалавечыя адкіды. Карабель з чырвоным сцягам спрытна хаваўся за жалезабетонным месівам лесвіц і бессэнсоўных мастоў. З узроўню акіяна ён быў добра бачны, але з набярэжнай, высока паднятай у гэтым месцы (пад ёй пралягаў хуткасны highway), разгледзець яго было немагчыма. Я абапёрся на парэнчы і зірнуў уніз на карабель.
Ён быў невялікі. Чырвоны сцяг лунаў побач з трубой. На ім я ўбачыў Серп і Молат. Мноства складаных антэн рознай формы атачалі сцяг.
З дзвярэй пад трубой выйшаў матрос у цёмным камбінезоне і гумавых ботах. Зірнуў на мяне. Я памахаў яму. Ён спакойна адказаў мне тым жа, падняў з палубы шланг і стаў паліваць яе. На мяне ён больш не глядзеў. Што яму да нью-ёркскага валацугі ў брудным плашчы да пят. Ён драіў сабе палубу на сваёй савецкай тэрыторыі. А самі савецкія людзі схаваліся або іх схавалі гаспадары? Для сухагрузнага гандлёвага карабля ён быў занадта малы. І любое ж судна павінна мець назву. Звычайна яе пішуць на целе карабля бліжэй да насавой часткі. Прытым на абодвух бартах. А ў гэтага чамусьці быў толькі нумар «G-16». На палубе з’явіўся другі матрос.
За спіной я пачуў гук машыны і павярнуўся. З аўтамабіля выпрастаўся ў поўны рост тып у шэрым касцюме. Другі сядзеў за рулём. Шэры пайшоў на мяне. Ён быў коратка падстрыжаны і спартовы. Я яшчэ не бачыў яго твару, толькі пружыністы сілуэт, але падумаў, што гэта ці паліцэйскі ў грамадзянскай адзежы, ці тып з FBI.
— Looking for troubles? — сказаў тып, усміхаючыся. Бландыністы вожык з сівізной, нейлонавая кашуля, цёмна-шэры гальштук. І нечакана — акцэнт. Не канадскі і не з паўднёвых штатаў, што было бы лагічна, а замежны, цвёрды, знаёмы.
— Вы рускі, так? — спытаў я па-руску.
Тып гэтага не чакаў. Калі б я быў прыстойна апрануты, ён, напэўна, так не здзівіўся б, палічыўшы мяне эмігрантам. Але ж перад ім стаяў манхэтэнскі валацуга, зарослы лохмамі, якія спадалі на акуляры (адно шкло расколатае), жабрак у шэдэўральным плашчыку з колерам асфальту ў мазутных плямах… А чаравікі — растаптаныя, грубыя, накшталт ван-гогаўскіх… Адзін шанц супраць дзесяці мільёнаў знайсці пад такой маскай чалавека са свайго племя на адлеглаці ў паўглобуса да мяжы Саюза Савецкіх. Ён нават збялеў.
— А што Вы тут робіце? — спытаў тып разгублена.
Здаецца, ён ужо шкадаваў, што першы закрануў мяне сваёй бесцырымоннасцю.
— Хацеў зірнуць на савецкі карабель. Мая сяброўка ўбачыла яго. Сцяг выдатна відаць з highway. А што, нельга паглядзець?
— Можна. Як вы тут любіце казаць, вы ў свабоднай краіне. Глядзіце колькі заўгодна. А Вы чаму… рускі?
— Былы, — сказаў я.
— Ну, — ён расшпіліў пінжак і ледзь падцягнуў штаны, — рускім вы назаўжды і застанецеся. Можна змяніць месца жыхарства, але кроў тая ж. А Вы яўрэйскі рускі ці рускі рускі?
— Рускі рускі ўкраінец, — сказаў я, ідучы за яго стылем.
Ён усміхнуўся.
— А я капітан гэтай пасудзіны. — Ён паказаў на карабель. — Вось, у шпіталь ездзіў. У майго матроса праблемы со страўнікам. Аперацыя спатрэбілася. Прыйшлося прасіць аварыйнага заходу ў порт. Бачыце, дзе ваша ўлада дазволіла нам спыніцца.
— У мяне з ёй адносіны складаныя, — сказаў я. — Я тут тры гады, а дакументаў не даюць. У FBI у лютым выклікалі. Таму і наша, і ваша ўлада — не маё.
— Напэўна, дрэнна сябе паводзіце. — Ён засмяяўся. — Я адразу ўбачыў, што Вы looking for troubles.
Тып за рулём загнаў аўтамабіль на тратуар, шчыльна да парэнчаў.
— Гэта мой амерыканскі сябар, — растлумачыў яму капітан, прасачыўшы за маім поглядам. — Прыехаў з Бостана спецыяльна, каб пабачыцца са мной.
— Чаму ў вашага карабля няма імя, капітан? — спытаў я.
— Таму што мы навукова-даследчае судна. Геадэзічнае. Мы выконваем адну задачу і рассыпаныя па ўсім шыротам, таму імёнаў нам не даюць, толькі нумары.
— Як шпіёнам.
— Так-так, менавіта за шпіёнаў нас заўжды і прымаюць, — радасна пагадзіўся ён. Яго вадзіцель корпаўся ў багажніку аўтамабіля.
Матрос унізе працягваў мыць палубу. Пара чаек крычала ў светлым восеньскім небе.
— Скажыце, а чаму Вы ў такім, — ён сумеўся, — выглядзе?
— У класавым капіталістычным грамадстве, — пачаў я знарок настаўніцкім тонам, — некалькім адсоткам насельніцтва належыць большая частка нацыянальнага багацця, а ніжні пласт грамадства ледзь жыве. Успомніце становішча рускіх рабочых да Вялікай Кастрычніцкай…
— Я сур’ёзна, — сказаў ён, — мне цікава. У Вас што, няма грошай на адзенне? Дарэчы, мяне завуць Зміцер. Зміцер Строкаў. А Вас?
— Эдуард Савенка.
— Чым Вы займаецеся, Эдуард?
— Беспрацоўны.
— Жартуеце?
Я раззлаваўся. Мне заўсёды было ясна, што яны там насамрэч іх любяць. Я маю на ўвазе — савецкія людзі ўпотай любяць амерыканцаў. Асабліва тэхнары-навукоўцы накшталт яго, капітаны, інжынеры і акадэмікі. Любяць за тэхнічны прагрэс, за хмарачосы, кампутары, доўгія аўтамабілі і 27 каналаў тэлебачання. Што да мяне, то, не з’яўляючыся ні тэхнаром, ні навукоўцам, я бачыў у «Masters of the Universe» арагантную і жорсткую нацыю былых беднякоў, якія, нібы вампіры, смакталі неба і зямлю. Аптымістычна-скалазубыя, яны вераць у прагрэс, як германцы напярэдадні вайны, толькі нацысты не былi ханжамі.
— Вас бы ў маю скуру, капітан! Вас бы ў мой гатэль. У пакоі злева жыве чорная прастытутка, а ў пакоі справа — алкаголік у цяжкай форме. 278 даляраў у месяц — дапамога, з іх 160 выплачваю за пакой. Вы б змаглі жыць на 118 даляраў у месяц?
— Хто прымушаў вас з’язджаць? Сядзелі б дома… У Вас якая прафесія?
— Ніякай. Я дрэнна вучыўся ў школе. — Мне захацелася сказаць яму нешта вельмі рэзкае. І ўжо зусім не хацелася тлумачыць, што я толькі што напісаў свой першы раман. І што нью-ёркскім выдаўцам не спадабалася морда іх грамадства ў маім люстэрку.
— Без прафесіі, — ён памарудзіў, — чаго ж Вы хочаце… Любому грамадству патрэбны карысныя члены.
— Карысныя, як Вы, капітан? Вы, зразумела, вучыліся добра.
Падышоў яго сябар — аднаго з ім росту. Але капітан быў больш сухім. Гэты ж здаваўся нейкім пухлавата-вільготным і чарнявым. Яны затапталіся побач са мной, абодва вышэй за мяне на паўгалавы.
— Ваш сябар, зразумела, гэтак жа, як і Вы, быў выдатным вучнем? — з’едліва вымавіў я.
Дзіўны атрад з двух крумкачоў і некалькіх чаек пакружыў над намі з віскам і карканнем і паляцеў у напрамку Батэры-Парк.
— Ну, ён напісаў некалькі цікавых кніг пра магнітнае поле Зямлі… — капітан усміхнуўся свайму сябру, але не зрабіў нават спробы пазнаёміць мяне з ім.
— Я мяркую, што паміж вамі двума куды больш агульнага, чым у мяне з Вамі, капітан, — сказаў я. — Вы абодва — першыя вучні, якія выраслі ў карысных членаў, а я — дрэнны вучань у брудным плашчы. Мы разам нават можам ілюстраваць маральную прытчу. Вы — слупы грамадства, а я, так бы мовіць, няшчасны яго выпадак.
— Мне пара на карабель, — капітан, каб не падаваць мне руку, сунуў кісці ў кішэні. Стаў паварочвацца. — Жадаю Вам знайсці працу. І наогул, поспеху…
— Маглі б і запрасіць суайчынніка на борт. У мяне ёсць паўгадзіны.
— Не магу, — сказаў ён. — Гэта недапушчальна. Палітрук стукане.
— А яго можна?
— Яго можна. Ён член міжнароднага Геадэзічнага грамадства і наогул сябар нашай краіны.
Карысныя члены грамадства павярнуліся, прайшлі метраў дзесяць уздоўж набярэжнай і сталі спускацца да пірса. Там, на здзіўленне, была лесвіца.
Сэра прыехала ў таксі з двюма торбамі, набітымі камерамі, аб’ектывамі і фільмамі. Мы адшукалі ў руінах патрэбны нам будынак з вокнамі, што былі забіты жалезнымі лістамі. Пастукалі ў забітыя жалезным лістом дзверы. Унутры дом быў вельмі жывым і па-вар’яцку чырвоным. І сцены, і столі. Усе два паверхі. Цэлую ноч Сэра і дзясятак яе сяброў-фатографаў з «New York School of Visual Art» здымалі некалькіх цяжарных мадэляў (адна была з паголенай галавой), палілі марыхуану, жавалі сэндвічы і пілі піва. Мерапрыемства называлася «Photo session». Цяжарныя паступова распрануліся. Жываты іх нагадвалі саспелыя сардэлі. Я блукаў у гэтым сюррэалістычным хаосе, накурыўшыся больш за ўсіх, і чапляўся да працоўных з недарэчным для іх пытаннем: «Якая ў цябе адукацыя?». Не, яны не былі першымі вучнямі.
На досвітку, едучы з Сэрай у таксі, я папрасіў вадзіцеля праехаць па набярэжнай. На палубе карабля нікога не было. Ранішні брыз бадзёра цмокаў чырвоным сцягам.
1987
Спасибо за то, что читаете Текстуру! Приглашаем вас подписаться на нашу рассылку. Новые публикации, свежие новости, приглашения на мероприятия (в том числе закрытые), а также кое-что, о чем мы не говорим широкой публике, — только в рассылке портала Textura!
